Afgelopen week waren er verschillende toehoorders aanwezig bij onze fractievergadering in Tiliander. Zo ook Hans Pijnaker. De recente gebeurtenissen in politiek Oisterwijk inspireerde hem tot onderstaande ingezonden brief.
Uitgeholde democratie
Onze democratie is uitgehold. De mogelijkheid ontbreekt om politieke keuzes te maken die fundamenteel ingaan tegen de economische rationaliteit. We zitten weliswaar met een economische crisis. Maar er is ook sprake van een diepe politieke en institutionele crisis: een democratisch tekort.
En daardoor worden wij en ons leefmilieu tegen onze wil door een kleine zelfverkozen elite opgescheept met megastallen, met dierziekten die overgaan op de mens, met gigantische mestoverschotten die we bij onze buren in Duitsland niet meer kwijt kunnen omdat zij hun grondwater niet willen vervuilen en als de plannen doorgaan met grote mestverwerkingsfabrieken, waar ons leefmilieu niet op berekend is. Politiek , zegt de socioloog Willem Schinkel van Erasmus Universiteit, is verworden tot probleemmanagement ( Filosofie Magazine,april 2015). Politici maken geen principiële keuzes, maar lossen financiële problemen op. In de praktijk komt dat doorgaans neer op het zoeken naar kostenefficiënte oplossingen: beleid wordt ingegeven door economische motieven. Van een fundamentele discussie over de wenselijkheid van die motieven is nauwelijks sprake, van morele keuzes nog minder.
Wat we nodig hebben is een democratie die zijn beleid niet laat afhangen van economisch gewin, maar zich laat leiden door de belangen van de burgers. Kortom, een democratie die rekening houdt met de leefbaarheid van de woonomgeving en met de menselijke waardigheid in de zin dat ze rekening houdt met wat de burgers wensen en nodig hebben. De politieke programma’s moeten weer aansluiten bij de noden van de burgers, zodat democratie de mensen weer het gevoel geeft deel te zijn van een samenleving in plaats van geïsoleerde individuen, die zich tegen de politiek moeten verweren teneinde niet overruled te worden door een kleine meerderheid. De huidige democratie is te ver verwijderd geraakt van het volk. Het financiële argument is te vaak doorslaggevend. Dan verdwijnt de mens. De burger is gereduceerd tot consument en daarmee is hij gevangen geraakt in een systeem waar hij geen echte keuzes meer kan maken. Het bedrijfsleven denkt en beslist voor hem. Wat we nodig hebben is een ‘fatsoenlijke samenleving’, zoals de Israëlische hoogleraar politieke filosofie Avishai Margalit stelt. Hij maakt daarbij onderscheid tussen een fatsoenlijke en een beschaafde samenleving. In een beschaafde samenleving vernederen de burgers elkaar niet, terwijl in een fatsoenlijke samenleving de instituties de burgers niet vernederen. De notie van de beschaafde samenleving is een micro-ethisch begrip dat intermenselijke relaties betreft, terwijl de notie van de fatsoenlijke samenleving een macro-ethisch begrip is dat betrekking heeft op de relaties tussen instituties en de burgers en dus betrekking heeft op de inrichting van de samenleving als geheel. Het zijn nu juist die instituties die in onze samenleving de burgers steeds vaker in politieke zin vernederen. De wijken Westend en Log Molenakkers in de gemeente Oisterwijk ( N.Br.) zijn daar met de leefbaarheid van hun woonomgeving bedreigende megastallen en nu ook nog met een politiek rechtse coup, waardoor hun politieke rechten nog verder worden gereduceerd, opvallende voorbeelden van. We moeten af van , zoals Jesse Klaver, fractievoorzitter van Groen Links in de Tweede Kamer het noemt, “dat economisme, dat ons toenemende ongelijkheid, vervuiling en een wantrouwende overheid heeft gebracht”. En laat ik daar de “politiek vernederde burger” zoals besproken door de filosoof Margalit in de wijken Westend en Log Molenakkers in Oisterwijk maar aan toevoegen.
De laatste 20 jaar werd lotsverbondenheid de semi-officiële term om het basisprincipe aan te duiden van de Nederlandse politiek, zegt de Tilburgse hoogleraar theologie van de religie, Erik Borgman, (Metamorfosen.pag. 151,152.Klement.2006). “Lotsverbondenheid”, zegt hij, ”kan gelden voor een redelijk accurate aanduiding van de ‘ziel’ van het Europa van na de Tweede Wereldoorlog”, maar mag m.i. ook gelden voor onze lokale politiek. Ook lokale politici behoren te handelen vanuit het principe van ‘lotsverbondenheid’.
Hans Pijnaker
Lid Groen Links
De strekking van bovenstaand betoog wordt met instemming gesteund door mevr. Henny van Herck, van actiegroep “Geen megastal in Westend” en door de heer Edwin Daemen, van de Stichting Behoud Leefbaarheid Molenakkers en Omgeving, beiden gemeente Oisterwijk.
Laat hier je email adres achter.
